De zes manieren van besluitvorming
HET PROCES VAN BESLUITVORMING
Er zijn vier stadia betrokken bij besluitvorming: gegevensverzameling, informatieverwerking, betekenisgeving en besluitvorming, en drie mogelijke uitkomsten: een reactie, een antwoord of een leidraad die ons naar een proces van reflectie leidt. De vier stadia en drie reacties worden schematisch weergegeven in Figuur 1, samen met zes manieren van besluitvorming.
Fase 1: Gegevens verzamelen
We verzamelen gegevens uit onze externe omgeving via onze zintuigen; onze ogen, oren, neus, mond en huid (zien, horen, ruiken, proeven en voelen). De informatie die we verzamelen komt uit onze fysieke omgeving en bereikt de zintuigen van ons fysieke lichaam als elektromagnetische informatiegolven. Onze ogen zien geen kleuren; ze voelen verschillende frequenties van lichttrillingen. Onze oren horen geen geluiden; ze nemen verschillende frequenties van geluidstrillingen waar, enzovoort. Deze meervoudige gegevensstromen in de vorm van energiekwanta worden naar de hersenen gestuurd om verwerkt te worden.
Fase 2: Informatieverwerking
De hersenen assembleren en synthetiseren de gegevens van de vijf zintuigen tot informatiepatronen die door de geest herkend kunnen worden. Wat we zien, horen, ruiken, proeven of voelen zijn niet de gegevens die via onze zintuigen binnenkomen, noch de informatiepatronen die door de hersenen worden geproduceerd, maar de abstractie van deze informatie door de geest. De geest geeft vorm aan de informatiepatronen.
Fase 3: Betekenisgeving
Het informatiepatroon dat door de hersenen wordt geproduceerd, wordt door de lichaams-geest, de ego-geest en de zielengeest gebruikt om te zoeken naar een herinnering (lichaams-, ego- of zielengeheugen) die een soortgelijk patroon bevat. Als er een soortgelijk patroon wordt gevonden, wordt er betekenis aan de situatie toegekend en wordt er een reactie, respons of sturing in gang gezet die leidt tot reflectie.
Als er geen overeenkomende herinneringen zijn, gaat de denkgeest in zijn ego op zoek naar een patroon dat vergelijkbare kenmerken heeft (maar niet precies hetzelfde) als het patroon dat op dat moment wordt ervaren. Als er een patroon is gevonden, gebruiken we logica (verbanden met andere patronen die we in onze geest vasthouden) om een betekenis aan de situatie toe te kennen.
Aangezien de zintuigen rechtstreeks verbonden zijn met de hersenen, die zelf deel uitmaken van het lichaam, wordt op de informatiepakketten eerst gereageerd door de lichaamsgeest-actie gaat vooraf aan het denken; dan door de ego-geest-actie gaat vooraf aan of volgt op het denken; en dan door de ziel-geest-actie volgt op het denken, zoals weergegeven in Figuur 2.
Fase 4: Besluitvorming
Zodra betekenisgeving heeft plaatsgevonden, zal de lichaamsgeest reageren op een situatie op basis van instincten; de egomind zal reageren of reageren op een situatie op basis van onbewuste overtuigingen of bewuste overtuigingen, en de zielengeest zal nadenken over de intuïtieve of inspirerende begeleiding die het ontvangt en vervolgens zijn positie bevestigen of heroriënteren.
Als mens hebben we dus drie geesten die beslissingen nemen over het bevredigen van onze behoeften; we hebben twee sets van lichaamsbehoeften (interne stabiliteit en extern evenwicht), zeven niveaus van ego/ziel-behoeften (interne stabiliteit van het ego en de ziel-geest); en zes manieren waarop we beslissingen nemen. Zie tabel 1.
ZES WIJZEN VAN BESLUITVORMING
De zes manieren van besluitvorming worden in de volgende paragrafen in detail beschreven.
Op instinct gebaseerde besluitvorming
Instinctgebaseerde besluitvorming vindt plaats op atomair/cellulair niveau omdat de acties die ontstaan gebaseerd zijn op aangeleerde DNA-reacties, die voornamelijk geassocieerd worden met overlevingskwesties. Baby's weten bijvoorbeeld instinctief hoe ze moeten zuigen; hoe ze moeten huilen als er niet aan hun behoeften wordt voldaan; en hoe ze moeten glimlachen zodat ze de aandacht krijgen die ze nodig hebben. Niemand heeft ze geleerd hoe ze dit moeten doen. Het zit in hun DNA gecodeerd.
Op volwassen leeftijd worden instinctieve beslissingen genomen om ons te helpen overleven en gevaarlijke situaties te vermijden. Het ligt ook aan de basis van de vecht- of vluchtreactie die alle dieren hebben. In bepaalde situaties kunnen onze instincten ervoor zorgen dat we ons leven op het spel zetten om het leven van een ander te redden. Instincten zijn de belangrijkste manier van besluitvorming bij alle wezens.
De belangrijkste kenmerken van op instinct gebaseerde besluitvorming zijn:
Acties gaan altijd vooraf aan gedachten - er is geen denkpauze tussen het betekenis geven aan een situatie en het nemen van een beslissing.
De beslissingen die we nemen zijn altijd gebaseerd op ervaringen uit het verleden - op wat de geschiedenis van onze soort ons heeft geleerd over hoe te overleven en ons veilig te houden. Deze instructies zijn gecodeerd in het cellulaire geheugen van ons DNA.
We hebben niet bewust controle over onze woorden, handelingen en gedragingen. Ze hebben controle over ons.
Op instinct gebaseerde beslissingen zijn een eigenschap van de lichamelijke geest. De lichaamsgeest is waar we de "geïnstitutionaliseerde" DNA-herinneringen bewaren die ons fysieke lichaam veilig en beschermd houden.
Onbewuste besluitvorming op basis van overtuigingen
Bij onbewuste besluitvorming op basis van overtuigingen reageren we ook zonder nadenken op wat er in onze wereld gebeurt, maar op basis van persoonlijke herinneringen in plaats van de geïnstitutionaliseerde herinneringen van onze cel (DNA). In deze manier van besluitvorming gaat actie ook vooraf aan denken. De actie gaat vaak gepaard met het loslaten van een emotionele lading.
Je weet wanneer onbewuste, op angst gebaseerde overtuigingen je besluitvorming domineren als je je ongeduldig, gefrustreerd, overstuur of boos voelt. Wanneer je dergelijke gevoelens ervaart, heb je te maken met onvervulde ego tekorten die nooit zijn opgelost. Je reacties en emoties worden getriggerd door een situatie van het huidige moment waardoor je een herinnering oproept over een onopgeloste situatie uit het verleden waarin je er niet in slaagde om aan je behoeften te voldoen.
Wanneer je positief geladen emoties zoals vreugde en geluk ervaart, herinner je je momenten uit je verleden die je steunden in het vervullen van je tekortkomingen. Bijvoorbeeld, een foto van iemand die je lang niet hebt gezien of het geluid van hun stem kan tranen van vreugde en geluk ontketenen. Je reacties en emoties worden getriggerd door een situatie van het huidige moment die je doet terugdenken aan een positieve herinnering uit het verleden.
De belangrijkste kenmerken van besluitvorming op basis van onbewuste overtuigingen zijn:
Acties gaan altijd vooraf aan gedachten - er is geen ruimte voor reflectie tussen het betekenis geven aan de situatie en de besluitvorming die tot een actie leidt.
De beslissingen die je neemt zijn altijd gebaseerd op ervaringen uit het verleden - wat je persoonlijke geschiedenis je heeft geleerd over het handhaven van interne stabiliteit en extern evenwicht in het kader van het bestaan van je kindertijd. Deze geschiedenis is opgeslagen in ons persoonlijk geheugen.
We hebben geen controle over onze acties en ons gedrag. In deze manier van besluitvorming is de enige manier om weer bewust controle te krijgen over je acties het loslaten of opkroppen van je emoties. Loslaten helpt ons om terug te keren naar rationaliteit. Opkroppen verhoogt de druk.
Het is heel persoonlijk. Anderen worden niet geraadpleegd om ons te helpen onze betekenisgeving te verbeteren en onze besluitvorming te ondersteunen.
Onbewuste, op angst gebaseerde besluitvorming vindt plaats op de eerste drie niveaus van persoonlijk bewustzijn en gaat altijd over pogingen om te voldoen aan de waargenomen tekorten van ons ego.
Bewuste besluitvorming op basis van overtuigingen
Als we rationele beslissingen willen nemen, moeten we onbewuste, op overtuigingen gebaseerde besluitvorming achter ons laten en overschakelen naar bewuste, op overtuigingen gebaseerde besluitvorming. We moeten een pauze inlassen tussen de gebeurtenis en onze reactie erop. De pauze geeft ons de tijd om na te denken, zodat we logica kunnen gebruiken om te begrijpen wat er gebeurt en een keuze kunnen maken over hoe te reageren. Door een pauze in te lassen, hebben we ook tijd om de situatie met anderen te bespreken en advies in te winnen over de beste manier om aan onze behoeften te voldoen.
De belangrijkste kenmerken van bewuste, op overtuigingen gebaseerde besluitvorming zijn:
Denken gaat vooraf aan actie - we lassen een pauze in tussen een gebeurtenis en onze reactie erop zodat we logica kunnen gebruiken en advies kunnen inwinnen om te bepalen wat de beste manier is om aan onze behoeften te voldoen.
De beslissingen die je neemt zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op wat je persoonlijke geschiedenis je heeft geleerd over het handhaven van interne stabiliteit en extern evenwicht in je kindertijd en volwassenheid. We nemen beslissingen op basis van wat we denken te weten.
We hebben controle over onze acties en ons gedrag.
We kunnen anderen raadplegen om onze besluitvorming te ondersteunen en te verbeteren.
Bewuste, op overtuigingen gebaseerde besluitvorming heeft één ding gemeen met onbewuste, op overtuigingen gebaseerde besluitvorming: het gebruikt informatie uit het verleden (overtuigingen over wat we denken te weten) om beslissingen te nemen over de toekomst. Hierdoor is de toekomst die we creëren meestal slechts een stapsgewijze verbetering ten opzichte van het verleden.
Op waarden gebaseerde besluitvorming
De verschuiving van op bewustzijn-geloof gebaseerde besluitvorming naar op waarden gebaseerde besluitvorming is niet gemakkelijk. We moeten individualiseren (ons vestigen op het transformatieniveau van bewustzijn) en een zelf-auteurschap ontwikkelen voordat we deze sprong kunnen maken: we moeten levensvatbaar en onafhankelijk worden in ons bestaanskader voordat op waarden gebaseerde besluitvorming volledig en natuurlijk voor ons beschikbaar is.
De reden waarom de verschuiving van besluitvorming op basis van overtuigingen naar besluitvorming op basis van waarden individuatie vereist, is dat we vóór de individuatie betekenis geven aan onze wereld door middel van onze overtuigingen - en de meeste van deze overtuigingen hebben te maken met onze persoonlijke en culturele opvoeding. Het proces van individuatie bestaat uit het onderzoeken van deze overtuigingen en het loslaten van die overtuigingen die ons niet dienen. Als we deze overtuigingen loslaten, ontwikkelen we een nieuw geleidingssysteem dat gebaseerd is op onze diepgewortelde waarden. Waarden zijn het universele geleidingssysteem van de ziel. Wanneer je overschakelt op besluitvorming op basis van waarden, kun je je regels weggooien. Elke beslissing die je neemt, is gebaseerd op wat diep voor jou betekenisvol is.
Op waarden gebaseerde besluitvorming stelt ons in staat om een toekomst te creëren die diep resoneert met wie we werkelijk zijn. Het creëert omstandigheden waarin authenticiteit en integriteit kunnen floreren. Dat wil niet zeggen dat er geen plaats is voor bewuste besluitvorming op basis van overtuigingen of logica en rationeel denken. Die is er wel. Maar alle cruciale beslissingen die we moeten nemen, moeten de waarden-test doorstaan.
De belangrijkste kenmerken van besluitvorming op basis van waarden zijn:
Nadenken gaat vooraf aan actie - we denken na over de waarden waarvan we geloven dat ze ons in staat zullen stellen om aan onze behoeften te voldoen en nemen dienovereenkomstig beslissingen.
De beslissingen die we nemen zijn niet gebaseerd op ervaringen uit het verleden. Ze zijn gebaseerd op de toekomst die we willen creëren.
We hebben controle over onze acties en ons gedrag.
We kunnen anderen raadplegen om onze besluitvorming te ondersteunen en te verbeteren.
We nemen beslissingen op basis van waarden, zodat we bewust de toekomst creëren die we willen ervaren. Als we bijvoorbeeld waarde hechten aan vertrouwen, dan moeten we beslissingen nemen die ons in staat stellen om vertrouwen te tonen. Als we waarde hechten aan verantwoordelijkheid, dan nemen we beslissingen die ons in staat stellen om verantwoordelijkheid te tonen.
Op intuïtie gebaseerde besluitvorming
De verschuiving van op waarden gebaseerde besluitvorming naar op intuïtie gebaseerde besluitvorming ontwikkelt zich gaandeweg zodra het zwaartepunt van je bewustzijn verschoven is van je ego naar je ziel. Intuïtie ontstaat uit de verdieping van je verbinding met je ziel. Dit is een van de kenmerken van een zichzelf transformerende geest. We bereiken dit niveau van bewustzijn nadat we onze eigen interne cohesie hebben voltooid en een zelfgeactualiseerd individu zijn geworden. Intuïtie geeft ons toegang tot onze eigen diepere intelligentie en tot de collectieve intelligentie van een grotere groep.
De belangrijkste kenmerken van besluitvorming op basis van intuïtie zijn als volgt:
Bewustzijn wordt verruimd door een verschuiving in ons gevoel van identiteit/bewustzijn.
Het oordeel wordt opgeschort: er vindt geen betekenisgeving plaats, noch onbewust, noch bewust.
De geest is leeg: gedachten, overtuigingen en agenda's worden opgeschort.
De geest is vrij om een diepe duik te nemen in de geestruimte van het collectieve onbewuste en tevoorschijn te komen met een diep gevoel van weten.
De gedachten die opkomen weerspiegelen wijsheid en zijn in overeenstemming met je diepst gekoesterde waarden.
Bij besluitvorming op basis van intuïtie is er geen bewuste of onbewuste poging om betekenis te geven; en er is geen focus op het verleden of de toekomst. Je accepteert wat er is, zonder oordeel. De intuïtieve beslissing komt voort uit je aanwezigheid in het huidige moment. Overtuigingen leiden tot beslissingen gebaseerd op ervaringen uit het verleden. Waarden leiden ons naar beslissingen die gebaseerd zijn op de positieve gevoelens die we nu en in de toekomst willen ervaren. Wanneer we volledig aanwezig zijn bij een situatie zonder oordeel, creëren we de voorwaarden waardoor onze geest de collectieve geestruimte kan aanboren en onze intuïtie ons informeert over wat er wil of moet ontstaan. Dit is de basis van de U-theorie die gebruikt wordt voor collectieve besluitvorming, beschreven door Senge, Scharmer, Jaworski en Flowers in Presence: Human Purpose and the Field of the Future. (2)
Op inspiratie gebaseerde besluitvorming
Inspiratie is de manier waarop we op de ziel gebaseerde ingevingen in onze geest ontvangen. Inspiratie is altijd heel persoonlijk en richtinggevend. Het gaat over wat je moet doen. Het is een hardnekkige gedachte die niet weggaat of het is de volgende stap die je moet nemen in een zielsgerichte activiteit. Het zal je blijven aansporen om actie te ondernemen totdat je er iets mee doet. Het doel van inspiratie is om je te ondersteunen bij het vervullen van je zielsdoel. Inspiratie is anders dan intuïtie. Intuïtie is niet-directief. Intuïtie is een idee of inzicht dat schijnbaar uit het niets op een bepaald moment ontstaat en een oplossing biedt voor een probleem. Intuïtie kan het best omschreven worden als een "eureka" moment, terwijl inspiratie het best omschreven kan worden als begeleiding om in een staat van "flow" te blijven.
Als je steeds een zielsgedreven aanhoudende gedachte ontvangt over een actie of richting die je moet nemen, en je volgt deze richtlijn niet op, dan zal dat uiteindelijk emotionele gevolgen hebben, meestal in de vorm van melancholie of depressie.
Depressie ontstaat door een gebrek aan afstemming tussen je ego motivaties en je zielsmotivaties. Wanneer de behoeften van het ego gedurende lange tijd voorrang krijgen boven de behoeften van de ziel, zul je de symptomen van melancholie en vervolgens depressie gaan voelen.
De belangrijkste kenmerken van besluitvorming op basis van inspiratie zijn als volgt:
De gedachte lijkt uit het niets te komen,
De gedachte is hardnekkig,
De gedachte is gekoppeld aan acties die je moet ondernemen,
Er zijn gevolgen als je je inspiratie niet volgt.
Je zult je herinneren dat ik in het voorwoord van dit boek sprak over mijn "roeping" om een boek over leiderschap te schrijven. Dat was een inspiratie in actie. Toen ik begon met het schrijven van het boek, kwam ik vaak in een stroom terecht. Ideeën en inzichten bleven mijn hoofd maar overspoelen. Als ik vastliep met schrijven, vroeg ik mijn ziel om leiding. Ik zei dan tegen mijn ziel: "Ik heb hulp nodig." Als ik me echt vast voelde zitten, zei ik met een veeleisende stem: "Hé ziel, kom van je rug af en help me." Altijd binnen 24 uur zou een ander perfect inzicht in me opkomen. Ik zou weer in de flow zitten. Ik heb het gevoel dat dit boek zichzelf geschreven heeft. Ik liet mijn leven gewoon samenvloeien met mijn werk en bleef openstaan voor inspiratie. Ik kan me periodes herinneren waarin ik de stroom niet kon stoppen. Woorden bleven maar komen zonder dat ik erover nadacht of ze hoefde te bewerken.
CONCLUSIES
Deze zes manieren van menselijke besluitvorming, of preciezer gezegd, manieren om betekenis te geven en tot een beslissing te komen, zijn allemaal evolutionaire ondersteuningssystemen die geëvolueerd zijn om de integriteit van het lichaam, het ego en de ziel te beschermen. Elke manier van besluitvorming is van nature op maat gemaakt om ons in staat te stellen om te gaan met toenemende niveaus van complexiteit in de wereld om ons heen en ons vermogen om te reageren te vergroten. Naarmate we deze zes stadia van besluitvorming en de zeven niveaus van bewustzijn® doorlopen, verschuift onze manier van werken van een gesocialiseerde geest (van jong kind naar volwassene), naar een zelfautoriserende geest (van volwassene naar volwassene), naar een zelftransformerende geest (van met ziel vervulde volwassene naar oudere).
Als baby's vertrouwen we op de instincten van ons lichaam-geest om ons te helpen overleven - een eenvoudig leven met ouders (niveau 1 bewustzijn).
Als jonge kinderen vertrouwen we op de onbewuste overtuigingen van onze gesocialiseerde geest om ons te helpen veilig te blijven door te leren hoe we ons moeten conformeren aan een relatief eenvoudig leven met ouders, broers en zussen en uitgebreide familie (bewustzijnsniveau 2).
Als oudere kinderen vertrouwen we op de onderbewuste en bewuste overtuigingen van onze gesocialiseerde geest om te navigeren in de wereld waarin we leven en ons te onderscheiden van anderen - een complexer leven met ouders, broers en zussen, uitgebreide familieleden en niet-familiale leeftijdsgenoten (niveau 3 bewustzijn).
Als volwassenen vertrouwen we op de bewuste overtuigingen en waarden van onze zelf-autoriserende geest om te individualiseren en in ons authentieke zelf te stappen - een aanzienlijk complexer leven met familieleden, niet-familiale collega's en bazen (niveau 4 bewustzijn).
Als volwassen mensen vertrouwen we op de waarden en bewuste overtuigingen van onze zelf-autoriserende geest om onszelf te verwezenlijken en volledig te worden wie we werkelijk zijn - een zeer complex leven met onze eigen familie, ouders, broers en zussen, uitgebreide familie, niet-familiale collega's, bazen en ondergeschikten (ook niveau 5 bewustzijn).
Als zielsversterkte volwassenen vertrouwen we op de waarden en intuïtie van onze zelftransformerende geest om te integreren met anderen die gelijkaardige waarden en een gemeenschappelijke visie delen - een nog complexer leven met onze eigen familie, ouders, broers en zussen en uitgebreide familie, niet-familiale collega's, bazen, ondergeschikten en partnergroepen (Niveau 6 bewustzijn).
Als ouderen vertrouwen we op de intuïtie en inspiratie van onze zelftransformerende geest om de mensheid te dienen - dit is zo complex als het maar kan met onze eigen familie, ouders, broers en zussen, uitgebreide familie, niet-familiale collega's, bazen, ondergeschikten, partnergroepen, de mensheid en de planeet, evenals toekomstige generaties (niveau 7 bewustzijn).
Instincten ondersteunen ons vanaf het moment dat we geboren worden. We vertrouwen erop in de eerste twee levensjaren totdat we leren praten.
Onbewuste overtuigingen helpen ons om veilig te blijven en te overleven in onze kindertijd, zodra we het vermogen hebben ontwikkeld om te praten en voordat we de volledige cognitieve vermogens van onze geest hebben ontwikkeld. Bewuste overtuigingen nemen het dan over als onze belangrijkste manier van besluitvorming.
Wanneer we beginnen te individualiseren, hebben we een nieuw begeleidingssysteem nodig om beslissingen te nemen die niet gebaseerd zijn op de door ouders en cultuur geconditioneerde overtuigingen die we tijdens onze vormingsjaren hebben geleerd. Dit is wanneer de waarden van de ziel in het spel komen. Waarden zijn het overlevingssysteem van de ziel. De ziel gebruikt waarden om haar integriteit te beschermen.
Naarmate we groeien en ons ontwikkelen in zielsbewustzijn, leren we eerst hoe we waarden kunnen gebruiken om onze besluitvorming te ondersteunen; daarna leren we onze intuïtie aan te spreken en ten slotte leren we hoe we onze inspiratie kunnen volgen. Inspiratie is de manier van besluitvorming die ons in staat stelt om onze bestemming te vervullen. De van de ziel doordrongen persoonlijkheid werkt vanuit waarden, gebruikt intuïtie en wordt geleid door inspiratie.
BRONNEN
1 In deze tabel heb ik specifiek de fysiologische behoeften van het lichaam afgescheiden van het model van de Zeven Bewustzijnsniveaus®. In de oorspronkelijke afleiding van het model nam ik deze behoeften op in het overlevingsniveau van bewustzijn.
2 Peter Senge, C. Otto Scharmer, Joseph Jaworski en Betty Sue Flowers, Presence: Human Purpose and the Field of the Future, The Society for Organisational Learning, Cambridge, 2004.
